0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Çoğumuzun deneyim ettiği yoldan öğrenmiştim sıcağın yakıcılığını. Çocukluğumun geçtiği soğuk Ankara kışlarında salona kömür sobası kurulurdu. Beni tüm cazibesi ile kendine dokunmaya çağırdığında o denli bir yanmıştım ki bugün bunu yazarken bile avuçlarım acıyor.

Yaz aylarının gelmesini sabırsızlıkla, sevinçle beklerdim. Son 4-5 yıldır ise içimdeki hâkim his; dehşet. Her bahar yürüğüm, koştuğum ormanlar yaz bitiğinde hâlâ tüm heybetiyle ayakta kalabilecek mi tasasından kurtulamıyorum. Aslında son yıllarda gördüğüm her hoşluğa, canlıya son defa bakar üzereyim. Üstelik bir sonraki müsabakamız sonraki gün kadar çabuk da gelebilir, mevsimler ya da yıllar sonra da. Bu bozulmuş ruh halim bir çoğunuza tanıdık gelmiştir diye umuyorum.

Bodrum’dan yola çıktığımızda birinci işimiz bir aydır farklı kaldığımız köpeğimiz Dino’yu almaktı. Buluşma için bize gönderilen adresi yol tanımı uygulamasından açtık. Tabi otomobil ile seyir halindeyken yardımcı kaptanınız ezkaza yürüme yolu tanımını açarsa tahminen de asla geçmeyeceğiniz yollara girmeniz kaçınılmaz hale gelir. Bu güzel niyetli yanlışlıktan habersiz ilerlerken yollar patikaya dönünce içimdeki Polyanna ‘‘Buradan geçmemizin kesinlikle bir sebebi vardır; görmemiz gereken bir şeyler tahminen ya da bizi öbür yolda olabilecek aksiliklerden sakınan nedenler, kim bilir?’’ dedi. Şimdi bunu düşünürken 15-20 kilometrelik aralık için yol tanımının sekiz saat mühlet biçtiğinden habersizdim. Neyse lafı uzatmayayım artarda mezarlıklardan geçtik ve umarım görmemiz gereken bu değildir derken kötü bir görünümün içine düştük. Geçen yaz yanan bir çam ormanı ve zeytinliklerin ortasına geldik bir anda. Orman mezarlığıydı burası. Toprak hala gri, kül rengindeydi. Uzaktan yanmış, küle dönmüş ormanlar görmüştüm lakin gerçeğinin içindeyken tesiri apayrıydı.

Öylece geçip gidemezdik. Bir yıl evvel çayır cayır yanarken tahminen de haberlerde izlediğim bu orman beni içine çağırdı; ‘‘bizi sessizliğimizde tekrar dinle’’ dedi. Efsunlanmış üzere ayak bastım toprağına ve konuşmaya başladık.

‘‘Ağaç akrabalarınızla düzgün arkadaşım ancak birinci sefer kavrulmuş, simsiyah gövdelerinizle ayakta görüyorum sizi. Yemyeşil iğneleriniz kuruyup toprağı örttüğünde, kahverengi kozalaklarınızla, çıtır çıtır seslerle aranızda yürümeye, gölgenizde serinlemeye doyamam.

Gün ışığıyla başlayan cırcır böcekleriniz bazen solodan koroya geçer, aman derim şu hava bir kararsa da bu cancağazlar da dinlense artık. Şu an ki sessizliğiniz bu dileğimin yanlış anlaşıldığını söylüyor bana. Bu ortada ortalık karardığında işleyen yaban hayatı kurallarınızdan da çekinirim. Kuşundan, böceğine, arısına, keçiden, domuzuna, ceylanına, atına, tavşanına, tilkisine, yılanına… neredeler konutunuzun gerçek sahipleri? Siz üzere yandı mı hepsi? Kimse geri dönmedi mi yanınıza?’’

Öyle acı verici ki bu kilometrelerce devam eden gri, siyah ve kahverengilik, gözlerim karınca, kertenkele arıyor mesela; yok! Kuş, arı, sinek sesi duyar mıyım diye ortamı dinliyorum; çıt yok!

‘‘İlk alevleri gördüğünüzde korktunuz mu? Canınız çok acıdı mı? Ben sıcak çay bardağı bile tutamam da. Üzerinizde yaşayan, toprağı bir arada paylaştıklarınız, onlar çok bağırdı mı? Pekala kaplumbağalar, yavaşlar diye biliriz onları, ya yavrusu olan anne hayvanlar, onlar kaçabildiler mi? Burada yaban domuzları çokmuş, hatta sitelere girip, çöpleri deviriyorlar diye kızıyorlar Bodrum taraflarında. Dağın başında yazlık mesken alıp sonra domuzdan hesap sormak da ne bileyim, ‘‘insanlığımıza!’’ versinler artık. Onlar nereye sığındılar? Süratli koşup kaçabilenler, diğer bir yangına kadar başka ormanlara mı göçtü? Köklerinizle toprağa bağlı olmak siz ağaçların cezası, laneti güya. Bu ülkede hassas insan olarak yaşamak da o denli inan bana orman. Ne kadar bağlıysak, terk etmiyorsak topraklarımızı cezamızı kesiyorlar, her gün, her
direnişimizde bin pişman ediyorlar bizi.’’

Sohbet uzadıkça mevzuyu dağıtmak üzere bir huyum vardır. Yaslı, yaralı ormana bunu yapmamak için ileriye yanlışsız biraz daha yürüyorum. Bir umut küllerin ortasında, terk edilmiş bu topraklarda yeşil bir fide, bir çiçek bulur da romantik bir iki cümle kurarım tahminen diye.

Maalesef buraya varmadan önünden geçtiğimiz mezarlıklar, mermerlerine karşın bu yangın geçirmiş ormandan daha yeşiller.

‘‘Siz yanarak öldünüz ya Akbelen diye bir yer var buraya çok uzak değil, biraz ilerinizde. İnanmazsınız oradaki ağaçları canlı canlı kesiyorlar. Testerelerin sesi kulaklarımızı sağır ediyor. Dostlarınızı korumak için direnen biz gibileri tazyikli suyla terbiye edip, altımıza edelim diye tuvaletlere sokmuyorlar. Fakat kusura bakmayın da sizin ağaç arkadaşlarınız da nerede orman olacağını bilememişler; ‘‘çoookkk kıymetli bilmem ne madeni’’ üzerinde yeşermişler, hadsizlik yani. Bu ortada biz dediğimiz de terbiyecilerimiz de ‘‘insan!’’ Şaşırdın mı orman kardeş? Çok üzücü karşıt köşelerimiz vardır, bu ne ki!

Ben sana kaç yaşında olduğunu da sormadım fakat biraz ileride kendini koruyabilmiş ya da söndürmenin başarılı olduğu sondaki canlı ağaçlara bakılırsa hayli var yaşın. En az üç, dört jenerasyon insan büyütmüşsündür civarında. O dost bildiklerinin bir kısmı da senin büyüdüğün yerlerde tarım yapmak için kıyıyor sana. Ne kötülük ettiysen bizim bilmediğimiz, aklımızın ermediği yıllardır seninle yenişemedi insan mahlukatı. Derinlerinin tekinsizliğinden mi korkuyor, yüz yıllarca bir ortada yaşayabilmeni mi çekemiyor, bilemem.’’

Biraz ileride yanmış koca bir zeytinlik var. Ah be zeytin ağacı ‘ölmez ağaç’ bildik seni ancak yanmaz değildin alışılmış. Çekirdeğin yense onu da yutacağım o denli değerlisin benim için. Ve işte yaşlısı genci yüzlerce zeytin ağacı yanmış, öylece bakakalıyorum onlara. Bu sene Milas bölgesindeki zeytin ağaçları baharda çiçeklenmesine karşın meyvesini bizden sakındı.

Küresel iklim krizinin sonucu gelen kuraklık kısmı mı onu küstüren yoksa etrafında olup biten ağaç katliamları mı bilinmez. ‘‘…Öylesine ciddiye alacaksın ki yasamayı, yetmişinde bile, mesela, zeytin dikeceksin, hem de o denli çocuklara falan kalır diye değil, ölmekten korktuğun halde vefata inanmadığın için, yaşamak yanı ağır bastığından…’’ diyen Nazım Hikmet Ran, gün gelecek dünya mirası zeytin ağaçlarını dahi kesip, yakacağımızı bilsen… Orman mezarından çıktığımızda gerimizden yanan ağaçların, hayvanların havada asılı kalan çığlıkları, uğultuları geliyordu güya. Yolumuz uzundu, bir mühlet kendi ortamızda konuşamadık, dünyaya yine mahcuptuk. Sonrasında Dino’ya kavuşmak, onun ölçüsüz sevgisi bizi biraz olsun kendimize getirdi.

Ege kıyılarından kuzeye gerçek ilerliyorduk, yorulmuştuk. Ormanlara geldiğimizde Çanakkale’ye vardığımızı anladık, heybetli kilometrelerce süren ağaç okyanusu bize gelsene dedi. Mola verdik, içimize çektik mis üzere havasını. Ağaçlara sarılmayı, onlara sırtımı dayamayı adet edinmişimdir çocukluğumdan beri. Sarıldım bir adedine kabuklarından içeri fısıldadım ‘‘buraya gelmeden yanmış bir ormandan geçtik, sizleri koruyacağımıza dair onlara kelam verdim’’ dedim.

Ardından bir kaplumbağa çıktı karşımıza, Dino için tanımlanamaz bu yaratık, bizim için tavşandan daha akıllı ömür ideolojisi olan çocukluk dostumuzdu.

Ağaçların gölgesinde serinledik. Yola devam ettik. Yine içimde o tanıdık anksiyete, ‘‘ya yanarlarsa, yanmasınlar lütfen.’’ Halbuki kelam verirken vedalaşmışım o koca ormanla, tavşanla.

Adaya varışımızın üstünden yalnızca üç gün geçmişti Yunanistan’da komşu ormanlarımız yanarken Samothraki Adası’nı gölgeleyen dumanlar, Çanakkale ormanlarının dumanlarıyla karıştı birbirine. Güneş uzunca saatler Gökçeada’nın gökyüzünde dumanların gölgesinden çıkamadı. Kimi kendini bilmezler de herkesin canıyla uğraştığı sırada toplumsal medyalarında yangına ve dumana gönül koymuşlardı. Şarapları ve peynirleri yalnız kalmıştı fotoğraflarında, güneş batımı için verdikleri paraları boşuna gitmişti.

Gerçekten sabrımızın hudutları sonsuz değil, nezaketimiz de bir yere kadar. Sizin başlarınıza diyeceklerimi içimden saydım, bitti.

Çanakkale’deki orman yangını köyleri boşalttıracak, insanları konutlarından edecek kadar yakındı yaşama. Rüzgârın amansız estiği günlerde ateş önüne ne kattıysa yaktı, yakıyor.

Dünya yanıyor diye köşelerimize çekilebilir miyiz, buna da alışabilir miyiz, bu bir tabiat olayı diyebilir miyiz bu katliamlara? Onca ağacın, hayvanın, insanın ahının altından nasıl kalkarız?

Gerçi o ahlar dağ oldu zirvemizde ya.

Geçmiş yıllarda yangınlar devam ederken ‘‘TOKİ konut yapacak, keşke bizim de meskenimiz yansaydı, ne hoş konutlar diyeceksiniz’’ diyeninden tutun da ‘‘yanan hayvanlarının yerine kelle sayımı ile tavuk, inek vereceğiz’’ diyenine kadar ne bakanlar geçti o koltuklardan. Yol, maden, havaalanı, otel, site yapmak için ağaç keseni, yakanıyla doldu taştı etrafımız. Terör saldırısı olarak orman yakanından, anızını rüzgârlı havada yakan şuursuz köylüsüne varana dek herkes düşman bu ağaçlara.

Ama bu ortada en lüks konutlar ağaçlık alanlarda. Daha çok para etsin diye konutların satış ilanları ‘‘ormanın içinde, ormanın kıyısında’’ diye. Madenlerin sahibi olanlar sanmayın ki kentte, beton ormanlarda yaşıyor, tercihleri tabiatın içinde lüks konutlar. Al sana oksimoronun tabanı. Hafta sonlarında ormanlarda ailecek piknik yapıp, etrafa her cinsten çöpünü bırakanı da yine bizim orta direk insangiller. Karikatürist Selçuk Erdem’in ‘‘ağacı sev, yeşili koru, ayıyı öp’’ sloganlı karikatürü artık ‘‘AYILAR ÖPSÜN HEPİNİZİ!’’

Bu hafta her rota şaştı, sanatın düzgünleştirici gücüne sığınalım derseniz hiç durmayın çıkın konuttan.

Bakarsın haftaya onu da yakarlar, yasaklarlar.