0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

1978 yılında Kartal Tibet’in direktörlüğünü yaptığı Sultan sinemasından bir sahneyi hatırlayalım. Başroldeki Türkan Şoray ve Bulut Aras, evlenmek üzere olan bir çifttir. Nikah süreçlerini hallettikten sonra kent merkezindeki bir tatlıcının önünden geçerken cama bakıp içeri girmeye karar verirler. Bu, çiftin yaşadıkları mahalle dışındaki birinci buluşmasıdır. Biri minibüs sürücüsü, başkası paklık vazifelisi olan karakterlerimiz, servis edilen tatlılarını yerken, hayatın zorluğundan ve gelecek planlarından bahseder. Sahne, masaya hesap gelmeden kesilir. Sanki hesap geldiğinde yüzleri asılır mıydı, dışarıda iki tatlı yediklerine pişman olurlar mıydı?

Türkiye’de artan maliyetler ve enflasyon, Türk sinemalarındaki üzere buluşma anlarını da tehlikeye soktu. Artık cepteki parayı düşünmeden biriyle buluşmak mümkün değil. Hele birinci buluşmalarda heyecanın yerini gerilim almış durumda. Herkesin aklında tek bir soru var: Hesap ne kadar gelecek?

DIŞARIDA YEMEK YEMENİN MALİYETİ KİŞİ BAŞI 138 LİRA OLDU

Alışveriş sitesi Avantajix.com’un kullanıcıları ortasında yaptığı ankete nazaran, flört etmenin maliyeti 4 bin lirayı aştı. Aralık 2022 yılında yapılan kelam konusu ankete 27-25 yaş ortası bin kullanıcı katıldı. Buna nazaran kullanıcıların yüzde 20’si birinci ay dışında da buluşmalarda hesabı erkeklerin ödediğini, yüzde 75’i ise ödemelerin ‘Alman usulü’ yapıldığını bildirdi.

İTO’nun (İstanbul Ticaret Odası) açıkladığı bir öbür araştırma da hesabın ‘Alman usulü’ne neden dönüştüğünü ortaya koydu. Buna nazaran, dışarıda yemenin maliyeti Haziran 2022’de 72 lira iken bu sayı Haziran 2023’te yüzde 91,6’lık artışla 138 liraya yükseldi.

İstanbul’da yaşayan, özel şirkette çalışan bekarlara artan maliyetler nedeniyle flört etme alışkanlıklarının değişip değişmediğini sorduk. Çabucak çabucak hepsi birinci buluşmada, masaya gelecek hesabın tedirginliğini yaşadığını söyledi.

‘PARA DÜŞÜNMEDEN HİS DÜŞÜNEMİYORUZ’

Zeynep / 36 yaşında, tertip şirketinde çalışıyor

Acayip duygusal bir aşınmanın içinden geçtiğimiz bir periyotta, kimsenin kimseye ilişkin olmak istemediği ya da ilişkin olmak istememenin havalı göründüğü bir vaktin ortasına bir garabet üzere ağır bir ekonomik kriz yerleşti. Çalışma hayatı zati çok kuvvetli, ekmek aslanın ağzında değil sahiden midesinde. Bu durum insanların çok büyük gücünü ve vaktini alıyor. Geriye kalan vakitte sevgi, aşk, aile, partnerlik ilgisi üzere kavramlarla herkes büyük bir sorun yaşıyor diye kestirim ediyorum. Ekonomik kriz, bahsettiğim ilgilerin aşınmışlığının ortasında, bir de insanları acayip ‘hesapçı’ yaptı. Bir şey hissetmek için evvel banka hesabına bakman gerekiyor. Minimum koşullarda, bahsettiğim de bir kahve yanına bir tatlı biçiminde, iki kişinin ödediği para 250-300 lira civarında oluyor. Kimse birbirine bir şey ısmarlamak istemiyor. Aslında istemiyor değil de yapamıyor artık.

Diyelim ki biriyle buluştun ve birinci randevun çok hoş geçti. İkinci buluşma için, maaşının ya da telifinin yatmasını bekleme hali oluyor. Bu durumlar bence işi plastikleştiriyor. ‘Yemeği meskende yiyelim de üstüne bir şey içeriz, daha ucuza gelir’ diye hesap yapma hali var. Diyelim ki buluşmaya gittiniz ancak bütün gece sohbete eşlik eden bir niyette buluyorsunuz kendinizi: Hesap ne kadar gelecek? Bu, hislerin özgürce yaşanmasını engelleyen bir şey. Bu kadar objektif ve maddi olmak, daha evvelce insanların kişilik özelliği olarak görülürdü. Artık ise hiçbirimiz para düşünmeden his da düşünemiyoruz, para düşünmeden randevuya gitmeyi de düşünemiyoruz.

Yıllar evvel maddi manada zorlandığım periyotlar oldu lakin birinci düşündüğüm şey para değildi. Evvelce insanların maddi manada birbirini yönetim etmesi ya da ‘bu da benden olsun’ demesi yük olduğunu hissettiren bir durum değildi. Artık ise ister flört et, ister sevgili ol, günün sonunda masaya hesap geldiğinde herkes birbirine bakıyor. Minimum bir randevu maliyeti, şahısların iktisadına bir yük olmamalı. Bence bu süreç, bireyleri olağandan daha süratli bir formda birlikte yaşamaya ya da evliliğe götürecek. Bu olağanda hoş ve istenebilir bir şey fakat maliyetleri paylaşmak ismine yapıldığında ilginin olağan süreçlerini de baltalayan bir duruma dönüyor. İlgiler, maddi ve cinsellik odaklı bir çıkar birlikteliğine itiliyor ve hasebiyle da mekanikleşiyor. Önümüzdeki devirde bağlar ismine bu türlü bir tehlike görüyorum.

‘İKİNCİ RANDEVUYU MESKENDE GEÇİRMEYİ TEKLİF EDİYORUM ZİRA HESAPLI OLUYOR’

Duygu / 25 yaşında, proje yöneticisi olarak çalışıyor

Flört uygulamalarını kullanıyorum ve ayda 3-4 defa randevuya gidiyorum. Randevulaştığım kişi, çok ilgimi çekmemişse lakin tekrar de görüşmek istiyorsam hem fazla para hem de vakit harcamamak için kahve teklif ediyorum. Lakin muhabbetin daha yeterli olabileceğini düşündüğüm şahıslara, alkollü bir şeyler içmeyi teklif ediyorum. Elbette ki bu süreç karşılıklı ilerliyor. Talebime onay gelirse, bu halde oluyor.

Randevu sırasında ‘hesap fazla gelecek’ diye gerilebiliyorum. Herkes iktisattan eşit derecede muzdarip ve randevulaştığım bireylerle de gelir durumum benzeri olduğundan genelde ‘usturuplu’ bir randevu geçiriyorum. Son periyotlarda fark ettiğim bir şey; bir yerde alkol alırken sayısına dikkat etmek, muhakkak bir sayıda durmak… Evvelce birinci randevularımda kokteyl içmeyi çok severdim. Artık bunu yapamıyorum; ya da çok daha özel durumlar olmasını tercih ediyorum. Hesap telaşını vakitle atlatmaya başladım zira fark ettim ki, herkes benim üzere dertli.

Maliyetler nedeniyle randevu alışkanlıklarım değişti. Örneğin, çoğunlukla bir yere gittiğimizde karşı taraf benim hesabımı ödemeye çalışırdı. Ben de buna karşı bir hal olarak hesabın tamamını öderdim. Artık bu davranışı gerçekleştiremiyorum. O nedenle yarı yarıya ödemeyi teklif ediyorum. Birinci randevum hoş geçtiyse ve ikincisini istiyorsam, ikinci randevuyu meskende geçirmeyi teklif ediyorum zira daha hesaplı oluyor.

‘EKONOMİK GİDİŞAT, BİRİ İLE GÖRÜŞMEYİ, ALAKA YAŞAMAYI, HAYAL KURMAYI ENGELLİYOR’

Elif / 34 yaşında, yayıncılık bölümünde çalışıyor

Flört uygulamalarını yaklaşık 5 yıldır kullanıyorum. Daha evvelce daha sık randevuya gidiyordum ancak bu sıralar çok da içimden gelmiyor. Tahminen daha evvelce hayata karşı daha heyecanlıydım. Şu sıralar ayda 2-3 bireyle görüşüyorum. Birinci sefer biriyle görüşeceksem, dışarda buluşmayı tercih ediyorum. Kamusal alanda herkes içindeki davranışlarına bakarak nasıl biri olduğunu anlamaya çalışıyorum. Genelde kahve içmek teklif ediliyor ancak ben çok istemiyorum. Bu nedenle alkollü yerlerde görüşmeyi öneriyorum. Böylelikle varsa gerilimim ve gerginliğim biraz azalıyor, muhabbet daha kolay akıyor üzere geliyor.

Randevunun sonuna gerçek hesap isteme anı geldiğinde geriliyorum ben de. Daha evvel bir kişinin hesabı ödediği günlerden yarı yarıya hesabın ödendiği günlere geldik. Her vakit bu türlü değil tabi lakin çoğunlukla bu türlü gidiyor.

Maliyetler nedeniyle flört alışkanlıklarım değişti. Mesela ‘parkta buluşalım’ diyebiliyorum. Aslında birinci buluşma için tercih ettiğim bir durum değil. Arkadaşlarımla parka vakit geçirmeyi seviyorum. İkinci ya da üçüncü buluşmada parkı teklif edebilirim lakin birinci buluşmada da yapıyorum artık. Şayet bir mekandaysak da içtiklerimi sayıyorum. Başımdaki bütçenin üstüne çıkmamaya çalışıyorum zira.

‘Faturaları nasıl ödeyeceğim, kira ne kadar olacak, yeni artırımlar geldiğinde ne yapacağız’ diye düşünürken biriyle buluşma heyecanım da pek kalmıyor açıkçası. Ekonomik gidişat, biri ile görüşmeyi, bağlantı yaşamayı, hayal kurmayı engelliyor.

‘BU GİDİŞLE ‘YEMEĞE ÇIKMA’ KAVRAMI ORTADAN KALKACAK’

Ahmet / 35 yaşında, teknoloji kesiminde çalışıyor

Ayda 4-5 kişi ile buluşuyorum, bunun için çoğunlukla cep telefonu uygulamalarını kullanıyorum. Toplumsal hayat kısıtlandı, iş hayatı ağır esasen, biri ile tanışmanın süratli yollarından biri bu uygulamalar, o nedenle kullanıyorum. Randevu konusunda belirli kriterlerim yok aslında. Genelde gidilecek yer ya da aktiflik tercihini bayana bırakırım. Ben birden fazla seçenek sunarım, içlerinden beğendiklerine birlikte karar veririz. Maddi olarak insanları yorduğu için randevular, ‘bir şey içmeye’ döndü. Yemek falan pek yok artık.

‘Daha hoş yemek yiyelim, daha hoş bir yere gidelim’ üzere şeyleri insan istiyor tabi. Bunu buluşma için değil, kendin için de isteyebilirsin. Vakitle bunlardan vazgeçiyorsun. Daha ‘salaş’ yerlere gitmeye başlıyorsun. Mesela iki bira içeceksen teğe indiriyorsun, sohbet hoşsa içkini içme suratını yavaşlatıyorsun ve vakte yaymaya çalışıyorsun.

Daha evvel hesabın hepsini ben öderdim lakin şu an yapamıyorum. Yaparsam bütçemde önemli bir delik oluşur. Aslında herkes misal durumda olduğu için kim kimseyi maddi olarak yormamaya çalışıyor. Son periyoda ait müşahedem bu formda.

Ay başı ve ay sonu biçiminde keskin ayrımlar var. Tamam, hiçbir vakit para konusunda elim çok rahat olmadı ancak en azından daha evvelce maaşımla geçinebiliyor, köşeye de üç beş bir şey atabiliyorum. Artık ayın 20’si itibariyle maaşım bitiyor. Münasebetiyle bu durum daha sizi daha çok meskene çekiyor. Konutta yiyip içmeye ve konutta toplumsallaşmaya başlıyorsunuz. Birinci buluşmada, ‘daha hesaplı olsun’ diye meskene davet ettiğim de oldu. Bunu, cinsellik daveti olarak algılayıp geri adım atanlar olduğu üzere konutta pek keyifli vakit geçirdiğim şahıslar de oldu. Bu, inançla alakalı bir şey.

Örneğin, ayda bir kez bir restoran belirler, gidip oradaki yemekleri ve atmosferi tecrübelerim. Bunu yapmayı seviyorum lakin ekonomik durumlar nedeniyle bunu en son 4 ay evvel yaptım. Yer keşfetme olayını buluşacağım bireyle de yapmak, onunla ortak bir tecrübemiz olsun isterim lakin yapamıyorum. Bu gidişle ‘yemeğe çıkma’ kavramı ortadan kalkacak.

‘FİZİKSEL YA DA CİNSEL ŞİDDET RİSKİ ARTIYOR’

Bilgi Üniversitesi Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Anıl Özge Üstünel, maliyetler nedeniyle değişen flört etme alışkanlıklarının taşıdığı kimi riskleri anlattı. Daha hesaplı olması açısından konutta gerçekleştirilen birinci randevuların bilhassa bayanların güvenliği ile ilgili riskler taşıdığını belirtti. Üstünel, bayanlarla şiddet üzerine yaptığı evvelki araştırmalardan örnekle şunları söyledi: “Araştırmamıza katılan bayanlar, bayana yönelik şiddetin kâfi ölçüde ciddiye alınmadığı bir ortam olduğunu düşünüyor, polise güvensizlik çok besbelli. Devlet tarafından sağlanamadığında ‘kendini koruma’ misyonu, maalesef ki, sadece bayanlara düşüyor. Bu tabi ki kişisel bir sorumluluk değil lakin içinde yaşadığımız ortamda bu türlü tecrübeleniyor. Kendini müdafaa uğraşı içinde de bayanların epeyce nüanslı ve ayrıntılı bir güvenlik planı oluşturduğunu görüyoruz. Bu güvenlik planında, konuştukları erkekleri farklı toplumsal medya platformlarından denetim etmek, kendilerine ilişkin şahsî bilgileri mümkün olduğunca gizlemek, biriyle buluşacağı vakit kesinlikle aile ve arkadaşlara haber vermek; yardım istemesi durumunda müdahale etmeye hazır olmalarını istemek üzere tedbirler yer alıyor.

Evde buluşma iki açıdan risk oluşturuyor; birincisi fizikî ve cinsel şiddet riski… İkincisi ise bu buluşma bayanın meskeninde oluyorsa, meskene gelen erkek bayanın nerede yaşadığını öğrenmiş oluyor; ayrılmak istediği ya da tekrar görüşmek istemediği durumda, o erkek ısrarlı takip davranışı gösterebilir. Bunların yanı sıra araştırmamıza katılan pek çok bayan, flört uygulamalarını kullanmakla ilgili eğlenceli ve doyurucu pek çok tecrübeden de kelam etti. Maalesef bu riskleri dikkate alarak ve hesaplayarak hareket etmek, kişisel bir sorumluluk olmamasına karşın bireylere kalıyor. Bu türlü ikircikli bir tecrübe oluyor.”

‘GÜÇ DENGESİZLİĞİ, FLÖRT ŞİDDETTİNİN OLUŞMASINDAKİ EN TEMEL FAKTÖRLERDEN’

Üstünel’e, maddi olarak avantajlı olanın, flört tecrübesi sırasında karşısındakini suistimal etmeye yakın olup olmadığını sorduk. Üstünel, flört bağlantılarında de toplumsal cinsiyete dayalı rollerin ve güç alakalarının hayli bariz olduğunu vurguladı. Maddi kaynakları daha geniş olan tarafın karşı taraftan ödünler vermesini isteyebileceğini tabir ederek şunları söyledi: “Özellikle yüklü hesapları ödeme, partnerler ortasındaki ekonomik güç farkına vurgu yapan bir şey olabilir. Tekrar eden bir davranışta, partnerler ortasında güç eşitliğinin kurulması zorlaşır. Maddi kaynakları olan taraf, ‘maddi yatırımı’ karşılığında partnerden çeşitli ödünler vermesini istemeyi kendinde hak görmeye başlayabilir. Bu ise karşı tarafın borçlu ya da baskı altında hissetmesine, kendi sonlarını müdafaada zorlanmasına neden olabilir. Güç dengesizliği, flört şiddetinin oluşmasındaki en temel faktörlerden. Maddi üstünlük de bu dengesizliğin oluşmasının nedenlerinden biri. Güçlü-güçsüz, denetim eden-edilen üzere kutuplaşmış rollerin oluşmasına taban hazırladığı için bir meseleye dönüşebilir. Maddi kaynaklar, bir üstünlük kurma aracı olarak kullanılmayabilir. Fakat yeniden maalesef ki, erkekliğin inşasında ekonomik yeterlilik kurucu bir öğe olduğundan, maddiyat ve otorite ortasında pekiştirilen bir münasebet oluyor. Bu da flört alakalarına yansıyabiliyor.”

Editörün Notu: Şahısların isteği üzerine isimler değiştirilmiştir.